วันพยาบาลสากล ประวัติและความสำคัญเป็นมาอย่างไร

          หลายคนอาจทราบว่าเรามี วันพยาบาลแห่งชาติ ซึ่งตรงกับวันที่ 21 ตุลาคม ของทุกปี แต่อาจไม่ทราบว่าวันที่ 12 พฤษภาคม เป็นวันพยาบาลสากลด้วย ถ้าอยากรู้ว่า "วันพยาบาลสากล" มีความสำคัญอย่างไร และเหตุใดจึงต้องมีวันนี้ กระปุกดอทคอมมีคำตอบมาเฉลยค่ะ

ความเป็นมาของวันพยาบาลสากล

          สภาพยาบาลระหว่างประเทศ (International Council of Nurses, ICN) ซึ่งเป็นองค์กรวิชาชีพพยาบาล ได้กำหนดให้วันที่ 12 พฤษภาคม ของทุกปี เป็น วันพยาบาลสากล (International Nurses Day) โดยเริ่มครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) 

          ทั้งนี้ เนื่องจากวันที่ 12 พฤษภาคม เป็นวันเกิดของมิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ผู้ก่อกำเนิดวิชาชีพการพยาบาล และเป็นผู้ที่มีอุดมการณ์ตั้งใจจะบำเพ็ญสาธารณประโยชน์เพื่อมวลมนุษย์อย่างแท้จริง จนได้รับการยกย่องและเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก

จุดประสงค์ของการกำหนดวันพยาบาลสากล

          วันพยาบาลสากล ถูกกำหนดขึ้นเพื่อสดุดีคุณงามความดีของ "มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล" ที่ทำประโยชน์มากมายให้แก่มวลมนุษย์ รวมทั้งเพื่อเป็นการยกย่อง ให้เกียรติ และให้คนยึดถือเอาเป็นแบบอย่าง อีกทั้งยังมีจุดมุ่งหมายให้พยาบาลทั่วโลกร่วมมือจัดกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์แก่สาธารณชน และกำหนดแนวทางเพื่อให้พยาบาลทั่วโลกรณรงค์แก้ไขปัญหาสุขภาพในแต่ละปี
 

ประวัติ มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล

          มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล เป็นชาวอังกฤษ เกิดเมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม ค.ศ. 1820 ที่เมืองฟลอเรนซ์ ประเทศอิตาลี ครอบครัวของมิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล จัดว่ามีฐานะ จึงทำให้เธอได้รับการศึกษาอย่างดี มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล มีความตั้งใจที่จะเป็นพยาบาล ดังนั้น เมื่อเธออายุได้ 20 ปี จึงขอบิดามารดาเรียนพยาบาล แต่ไม่ได้รับการอนุญาต เนื่องจากในสมัยนั้นงานพยาบาลไม่ได้รับการสนับสนุนเท่าที่ควร แต่เธอก็ยังมุ่งมั่นที่จะทำงานเสียสละเพื่อดูแลผู้เจ็บป่วย จนหาโอกาสไปเยี่ยมและดูงานตามโรงพยาบาลต่าง ๆ ในทวีปยุโรป จนสุดท้ายมิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ก็เข้าศึกษาอบรมวิชาพยาบาลที่ประเทศเยอรมนีได้ดังใจฝัน

          ต่อมาในปี ค.ศ. 1857 เกิดสงครามไครเมียขึ้น มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล อาสาสมัครไปช่วยดูแลทหารที่ได้รับบาดเจ็บจากสงคราม เธอเสียสละทรัพย์สินและขอเรี่ยไรจัดหาเครื่องเวชภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อช่วยเหลือทหาร อีกทั้งยังได้ออกตระเวนตรวจเยี่ยมเพื่อรักษาและให้กำลังใจทหารแม้ในเวลาค่ำคืน จนได้รับสมญานามว่า "สุภาพสตรีแห่งดวงประทีป" (The lady of the lamp)

          ภายหลังสงครามสิ้นสุด มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ได้ริเริ่มพัฒนากิจการพยาบาลให้ก้าวหน้า จนในที่สุดได้มีผู้ร่วมกันก่อตั้งกองทุนการศึกษาสำหรับพยาบาล "ไนติงเกล" เพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน จากนั้นมิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ก็ได้รับการยอมรับให้เป็นผู้จัดระเบียบด้านสุขภาพในกองทัพประเทศอังกฤษ และวางแผนงานด้านสุขาภิบาลในประเทศอินเดีย จนก่อตั้งโรงเรียนพยาบาลที่เป็นต้นแบบของโรงเรียนพยาบาลทั่วโลก นอกจากนี้ มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ยังได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ในฐานะผู้บุกเบิกวิชาชีพการพยาบาลอีกด้วย

วันพยาบาลสากลในประเทศไทย

          สำหรับในประเทศไทยนั้น สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย ได้เข้าเป็นองค์กรสมาชิกของสภาพยาบาลระหว่างประเทศ เมื่อ พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) และได้จัดกิจกรรมวันพยาบาลสากลเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) โดยรองศาสตราจารย์ ดร.วิเชียร ทวีลาภ นายกสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยในขณะนั้น ได้ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข และองค์การยูนิเซฟ จัดกิจกรรมวันพยาบาลสากล

          และในปีต่อ ๆ มาก็มีการจัดกิจกรรมเนื่องในวันพยาบาลสากลมาโดยตลอด โดยมีจุดประสงค์สำคัญเพื่อสดุดีมิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล บูรพาจารย์แห่งการพยาบาล รำลึกถึงพระคุณของท่าน และประกาศเกียรติคุณเพื่อให้ประชาชนได้ทราบ อีกทั้งยังเป็นการเผยแพร่บทบาทของพยาบาลต่อสุขภาพของประชาชนให้ทราบเป็นประจำทุกปี

คำขวัญประจำวันพยาบาลสากล

          ทุก ๆ ปี จะมีการตั้งคำขวัญเนื่องในวันพยาบาลสากล ซึ่งคำขวัญของแต่ละปี ได้แก่

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2528 คือ สุขภาพอนามัยสตรี (Nurses and Women Health)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2529 คือ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคแก่เด็กทุกคน (Universal Child Immunization)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2530 คือ บทบาทของพยาบาลกับการดูแลของผู้ประกอบวิชาชีพ (Occupational Health)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2531 คือ ช่วยแม่ลูกสุขสันต์ในวันเกิด (Help Her Have a Happy Birth-Day)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2532 คือ สุขภาพวัยเรียนต้องเพียรส่งเสริม (School Health)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2533 คือ พยาบาลและสิ่งแวดล้อม (Nurses and the Environment)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2534 คือ พยาบาลเชิงรุก-เพื่อสุขภาพจิตของปวงประชา (Mental Health and Nursing)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2535 คือ สุขกาย สุขใจ ในวัยทอง (Health Ageing)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2536 คือ คุณภาพการพยาบาล และความคุ้มค่า (Quality, Cost and Nursing)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2537 คือ ครอบครัวสุขสันต์-วันพยาบาลสากล (Health Families for Healthy Nation)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2538 คือ พยาบาลเสริมสร้างวิถี-สู่สุขภาพสตรี (Women's Health: Nurses Pave the Way)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2539 คือ เพื่อสุขภาพที่ดีกว่า พยาบาลพัฒนางานวิจัย (Better Health Through Nursing Research)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2540 คือ อนาคตประเทศจะสดใส เยาวชนไทยต้องสุขภาพดี (Healthy Young People = A Brighter Tomorrow)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2541 คือ สุขภาพชุมชนไทยดี ทุกคนมีส่วนร่วม (Partnership for Community Health)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2542 คือ อดีตที่ผ่านมาบอกความก้าวหน้าในอนาคต (Celebrating Nursing Past - Claiming the Future)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2543 คือ เพื่อท่าน...พยาบาลพร้อมดูแล (Nurses - Always There for You)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2544 คือ พยาบาลพร้อมช่วยท่าน : ร่วมป้องกันความรุนแรง (Nurses, Always There for You : United Against Violence)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2545 คือ พยาบาลพร้อมช่วยท่าน : ร่วมกันดูแลครอบครัว (Nurses, Always there for you : Caring For Families)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2546 คือ พยาบาลพร้อมช่วยท่าน : ร่วมต้านมลทินเอดส์ (Nurses : Fighting AIDS Stigma : Caring For All)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2547 คือ พยาบาลเคียงข้างผู้ยากไร้ รวมน้ำใจต้านความจน (Nurses : Working With The Poor, Against Poverty)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2548 คือ พยาบาลปกป้องปวงประชา : ห่างไกลยาไร้มาตรฐาน (Nurses for Patient Safety : Targeting Counterfeit and Substandard Medicines)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2549 คือ พยาบาลปลอดภัย ประชาไทยมีสุข (Safe staffing saves lives)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2550 คือ สิ่งแวดล้อมปลอดภัย การพยาบาลไทยมีสุข ประชาราษฎร์เป็นสุข (Positive Practice Environments : Quality Workplaces - Quality Patient Care)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2551 คือ พยาบาลก้าวนำ สร้างสรรค์บริการสุขภาพปฐมภูมิ เพิ่มพูนคุณภาพบริการชุมชน (Delivering Quality, Serving Communities : Nurses Leading Primary Health Care)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2552 คือ พยาบาลก้าวนำ สร้างสรรค์นวัตกรรมการดูแล เพิ่มพูนคุณภาพบริการชุมชน (Delivering Quality, Serving Communities : Nurses Leading Care Innovations)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล  พ.ศ. 2553 คือ พยาบาลนำชุมชน สร้างสรรค์คุณภาพการดูแลผู้ป่วยเรื้อรัง (Delivering Quality, Serving Communities : Nurses Leading Chronic Care)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2554 คือ พยาบาลสร้างสรรค์บริการ เพิ่มการเข้าถึงและเท่าเทียม (Closing the Gap : Increasing Access and Equity)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2555 คือ พยาบาลสร้างสรรค์บริการ : จากหลักฐานเชิงประจักษ์สู่การปฏิบัติ (Closing the gap : From evidence to action)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2556 คือ ร่วมจิตปิดช่องว่าง พยาบาลร่วมทางเพื่อเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (Closing the gap : the Millennium Development Goals : 8,7,6,5,4,3,2,1)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2557 คือ พยาบาล : พลังสู่การเปลี่ยนแปลง ขุมพลังแห่งสุขภาวะ (Nurses: A Force for Change - A vital resource for health)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2558 คือ พยาบาล : พลังการเปลี่ยนแปลงเพื่อประสิทธิผลและความคุ้มค่าในการดูแล (Nurses : A force for change, care effective, cost effective)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2559 คือ พยาบาล : พลังการเปลี่ยนแปลง : เพื่อพลิกฟื้นการพัฒนาระบบสุขภาพ (Nurses : A Force for Change : Improving health systems' resilience)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2560 คือ พยาบาล : พลังนำความสำเร็จสู่เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Nurses : A voice to lead - Achieving the Sustainable Development Goals)

           -  คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2561 คือ พยาบาล : เสียงแห่งพลังสุขภาพเป็นสิทธิมนุษยชน (Nurses : A Voice to Lead  Health is a Human Right)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2562 คือ พยาบาล : เสียงแห่งพลัง สุู่สุขภาพดีถ้วนหน้า (Nurses : A Voice to Lead  Health for All)

           - คำขวัญวันพยาบาลสากล พ.ศ. 2563 คือ พยาบาล : เสียงแห่งพลังนำการพยาบาลสู่สุขภาพดีทั่วโลก (Nurses : A Voice to Lead - Nursing the World to Health)